Nữ Quan Lan Châu
Chương 30: Liên câu

Bên trong đại sảnh Hộ bộ, chúng quan viên đang tốp năm tốp ba ngồi vây quanh, tôi đang nhìn chung quanh tìm Thái tử lại nghe thấy một thanh âm non nớt: “Thái chiêu đại nhân.”

Quay đầu lại, quả nhiên là Tằng Duyệt.

Nhìn kỹ lại một lần, phía sau hắn chính là Mạnh Khách đang đứng cười khanh khách.

Xem ra hai ngày này tiểu hồ ly Tằng Duyệt này rõ ràng cũng không tệ. Cũng coi như là ban đầu tôi không nhìn nhầm.

Tôi cười ha ha, nói: “Thì ra mà Mạnh đại nhân và Tằng đại nhân.”

Mạnh Khách nhường nhường phía bên trái, cho ra một người mặt mày thủy mặc, yếu ớt cười nhìn tôi.

Tôi cười nói: “Vị này là?”

Mạnh Khách đáp: “Đây chính là Kim khoa Trạng nguyên lang. Sợ rằng Thái chiêu đại nhân còn chưa gặp qua đúng không?”

Tôi gật đầu.

Vị Trạng nguyên kia lập tức cho tôi một cái vái, nói: “Hạ quan Tô Nhiễm, gặp qua Thái chiêu đại nhân.”

Tôi vội khoát tay, nói: “Ngươi không có tiếng cũng có miếng là Trạng nguyên, ta chỉ là một nữ tử trong phủ Thái tử, nào dám đường đột tới môn sinh thánh nhân. Không cần làm giảm thọ của ta.”

Tô Nhiễm khẽ mỉm cười.

Tôi lại nhìn Mạnh Khách cười nói: “Hôm nay nhìn như là ta gặp đúng dịp? Gặp được lão trạng nguyên là ngươi, lại còn nhìn thấy tân khoa trạng nguyên, thật là không ít may mắn.”

Mạnh Khách cười nói: “Cái này cũng không phải là đúng dịp nhất. Mấy ngày nay không phải là tra án mệt mỏi sao, mới vừa mấy người chúng ta ở cùng một chỗ, đang liên cú(1) đây.”

(1) Liên cú: một trong những hình thức làm thơ thời xưa, gồm hai hay nhiều người, mỗi người làm một câu rồi ghép thành bài thơ.

Tôi cười nói: “Liên cú khó khăn nhất, cũng đừng lôi kéo tôi.”

Tằng Duyệt nháy mắt nói: “Không khó, lần này Mạnh đại nhân nói không dùng từ ngữ của chúng ta, chỉ cần dùng từ ngữ của cổ nhân là được rồi. Đầu đuôi chữ tương hợp là đủ.”

Tôi sửng sốt, thì ra là “liên câu” chứ không phải là “liên cú”.

Những người uyên bác này lại chơi trò chơi của con nít khi mới học chữ viết sao?

Mạnh Khách lại nói: “Như thế nào? Lần này không khó khăn chứ.”

Tôi nghiêng nghiêng đầu nhìn trong phòng khách một chút, vẫn không nhìn thấy Thái tử. Nhưng nếu giờ phút này mà lờ mà lờ mờ nói muốn tìm Thái tử, chỉ sợ bọn họ sẽ nảy sinh nghi ngờ, sẽ không tốt. Vì vậy đành phải cười nói: “Cũng tốt, hiện tại cũng không có chuyện gì gấp gáp, vậy liền viết chữ liên câu đùa chơi một chút.”

Bên cạnh những quan viên khác đã sớm chuẩn bị tốt án thư (2), giấy và bút mực.

(2) Án thư: Án: bàn; thư: sách. Bàn dùng để xếp sách.

Tô Nhiễm cười nói: “Như thế nào? Vẫn là Mạnh đại nhân khởi đầu? Hay là phiền Mạnh đại nhân giúp một tay ghi chép một chút?”

Tất cả mọi người không dám.

Mạnh Khách cầm bút lông, chuẩn bị nghiên mực tốt lắm, bỗng nhiên lại nghiêng đầu nhìn tôi đang đứng ở bên cạnh hắn một chút, cười nói: “Sao ta lại quên chứ, ngày hôm trước vừa mới bỏng tay. Thái chiêu đại nhân, nếu như ngươi tiện, viết giúp ta chứ?”

Tôi gật đầu một cái, cười nói: “Cũng được, ngươi muốn khởi đầu cái gì?”

Hắn trầm ngâm một lát, nói: "Chấp thủ tương khán lệ nhãn."(3)

(3) Chấp thủ tương khán lệ nhãn: Nắm tay nhìn mắt lệ rơi

Trong bài thơi “Vũ lâm linh” (Liễu Vĩnh) Đời Tống

Hán Việt:

Hàn thiền thê thiết,

Đối trường đình vãn sậu vũ sơ yết.

Đô môn trướng ẩm vô tự,

Lưu luyến xứ, lan chu thôi phát.

Chấp thủ tương khán lệ nhãn,

Cánh vô ngữ ngưng yết.

Niệm khứ khứ,

Thiên lý yên ba.

Mộ ái trầm trầm, Sở thiên khoát.

Đa tình tự cổ thương li biệt,

Cánh na kham lãnh lạc thanh thu tiết?

Kim tiêu tửu tỉnh hả xứ?

Dương liễu ngạn hiểu phong tàn nguyệt.

Thử khứ kinh niên,

Ưng thị lương thần hảo cảnh hư thiết.

Tiện túng hữu thiên chủng phong tình,

Cánh dữ hà nhân thuyết?

Dịch thơ:

- Ve kêu thảm thiết;

Chiều trước trường đình, trận mưa vừa hết.

Ngoài thành rượu tiễn chẳng hoài;

Còn quyến luyến, thuyền đà giục riết.

Nắm tay nhìn mắt lệ rơi,

Nghẹn ngào, không nói xiết.

Bước chân đi ngàn dặm xa khơi,

Trời Sở rộng mây chiều mù mịt.

Đa tình tự cổ đau li biệt;

Sao chịu thấu tiết thu tàn gió rét!

Đêm nay tỉnh rượu nơi nào?

Bờ dương liễu, gió mai trăng khuyết.

Biền biệt năm dài,

Thôi cảnh đẹp ngày vui giờ chẳng thiết.

Dẫu có muôn ngàn kẻ chung tình;

Dễ ngỏ cùng ai biết?

Tằng Duyệt trợn to hai mắt: “Mạnh đại nhân, loại từ ngữ điên cuồng câu cú phóng túng này, không thích hợp.”

Tô Nhiễm ho nhẹ một tiếng, nói: “Sao lại không thích hợp? Từ ngữ của Liễu Tam Biến(4) tuyệt diệu cổ kim.”

(4) Liễu Tam Biến: Liễu Vĩnh (chữ Hán: 柳永, 1004-1054), trước có tên là Tam Biến, tự: Kỳ Khanh; là quan nhà Bắc Tống, và là nhà làm từ(5) nổi tiếng ở Trung Quốc.

(5) Từ (Trung văn phồn thể: 詞; bính âm: cí; Wade–Giles: tz"ŭ, đôi khi cũng được viết là 辭 hay 辞) là một thể loại văn học, hình thành vào đời Đường, và phát triển mạnh vào đời Tống ở Trung Quốc.

Tằng Duyệt vẫn lẩm bẩm trong miệng như cũ, mấy quan viên một bên cũng giống như không nhịn được, nói: “Cứ viết trước đi, nếu phía sau nhìn không thích hợp thì đổi lại.”

Tay tôi chấp bút lông, soạt soạt viết xong chữ “Chấp thủ tương khán lệ nhãn.”

Mạnh Khách đứng một bên, nghiêng đầu tỉ mỉ nhìn một chút, khẽ mỉm cười, nói: “Tốt. Đinh đại nhân, đến phiên ngươi.”

Tô Nhiễm cười nói: “Vậy tôi cũng tiếp: “Lệ nhãn vấn hoa hoa bất ngữ."(6)

(6)    Trong bài thơ “Điệp Luyến Hoa” của Âu Dương Tu

Điệp Luyến Hoa

Đình viện thâm thâm thâm kỷ hử?

Dương liễu đôi yên,

Liêm mạc vô trùng số.

Ngọc lặc điêu an du dã xứ,

Lâu cao bất kiến Chương Đài lộ.

Vũ hoạnh phong cuồng tam nguyệt mộ,

Môn yểm hoàng hôn,

Vô kế lưu xuân trú.

Lệ nhãn vấn hoa hoa bất ngữ,

Loạn hồng phi quá thu thiên khứ.

Dịch nghĩa:

Đình viện sâu sâu sâu biết mấy?

Dương liễu mông lung như khói

Trướng rèm lớp lớp không đếm nổi.

Hàm ngọc, yên chạm chốn chơi bời,

Lầu cao không thấy đường Chương đài.

Cuối tháng ba mưa dữ, gió mạnh.

Cửa che kín hoàng hôn,

Không có cách gì giữ nổi mùa xuân.

Mắt lệ hơi hoa, hoa không nói,

Màu hồng rụng tơi bời hơn cả mùa thu. 

Dịch thơ:

Đình viện sâu sâu sâu biết mấy,

Liễu hồng áng khói,

Trướng rèm không đếm nổi.

Hàm ngọc yên vàng như trẩy hội,

Lầu cao khiến Chương đài khuất lối.

Tháng cuối xuân rồi mưa gió gội.

Cửa khép hoàng hôn,

Cách chi lưu xuân nổi.

Mắt ướt hỏi hoa hoa chẳng nói

Tơi bời hoa rụng hơnthu tới.

Vừa dứt lời Tằng Duyệt liền nói: "Sai rồi sai rồi. Chữ "mắt" ứng với chữ cái đầu tiên mới đúng."

Tô Nhiễm cười nói:"Không thể nào. Thái chiêu đại nhân, hạ quan thua. Làm phiền đại nhân ghi lại tên của hạ quan."

Tôi gật đầu cười, viết chữ "Tô" lên trên giấy, sau đó bên cạnh chữ vẽ một vòng tròn.

Một quan viên bên cạnh cười nói: "Tô đại nhân, xem ra hôm nay ngài gặp xui xẻo rồi, thế mà lại thua. Trước đó cho tới bây giờ chưa từng bại, chắc là rượu tối nay, có lẽ Tô đại nhân ngài phải mời khách rồi."

Đột nhiên Mạnh Khách xen vào nói, "Chẳng lẽ Tô đại nhân lần đầu nhìn thấy Thái chiêu đại nhân nên hoảng hồn?"

Tôi ho nhẹ một tiếng: "Mạnh đại nhân cũng đừng trêu ghẹo ta."

Tằng Duyệt ở một bên lại nói: "Không thể trách Tô đại nhân. Câu đầu của Mạnh đại nhân cũng rất khó. Bên ta suy nghĩ hồi lâu cũng không nghĩ được ra câu tiếp theo."

Tô Nhiễm cười nói: "Đúng không? Mạnh đại nhân, hôm nay ngài cố ý dùng một câu như vậy để làm khó hạ quan sao?"

Mạnh Khách cười một cái, nói: "Nếu tất cả mọi người thấy ngày hôm nay Mạnh mỗ khởi đầu không được tốt, Mạnh mỗ đổi sang câu khác là được."

Hắn lấy lại giấy tôi vừa mới viết chữ, nhẹ nhàng thu lại, bỏ vào trong ngực của hắn.

Sau đó lại cười nói: "Đổi câu này đi "Cựu vương thì vương tạ đường tiền yến."(7)

(7) Ô Y hạng của Lưu Tích Vũ (thời Đường)

Chu Tước kiều biên dã thảo hoa,

Ô Y hạng khẩu tịch dương tà.

Cựu thời Vương Tạ đường tiền yến,

Phi nhập tầm thường bách tính gia.

Tản Đà dịch thơ:

Ngõ Ô Y [9]

Bên cầu Chu Tước cỏ hoa,

Ô Y đầu ngõ, bóng tà tịch dương.

Én xưa nhà Tạ, nhà Vương

Lạc loài đến chốn tầm thường dân gia.

Tôi còn chưa viết xong, Tô Nhiễm liền cười nói: "Cái này đơn giản, "Yến tử lâu không, giai nhân hà tại? ( Trong bài thơ Vĩnh Ngộ Lạc)

Yến tử lâu không,

Giai nhân hà tại?

Dịch thơ

Lầu Yến Tử vắng không,

Người đẹp ở đâu?

Tằng Duyệt hắng giọng, cười nói tiếp: "Tại thủy nhất phương." (9)

(9) Câu nói của Lưu Bị khi nhìn thấy Khổng Minh và Bàng Thống trên sông. Tại thủy nhất phương nghĩa đen là ở bên kia sông, nghĩa bóng là ngóng trông một ai đó ngặt nỗi khó khăn cách trở nên không thể gặp nhau. Khi nói ra câu nói này thì Lưu Bị giống như cá mắc cạn mong mỏi gặp "nước", vừa hay gặp hai người kia chèo thuyền lướt qua trước mặt nên cảm thán thốt ra câu đó 

Lại có quan viên tiếp được: "Phương trấn tĩnh, hựu tư mệnh giá" (10)

(10) Bốn phía yên tĩnh, lại hoài niệm người đánh xe."

.............

Nhất thời sàn sàn như nhau chẳng phân biệt được, náo nhiệt vô cùng.

Dùng qua bữa trưa, lại qua buổi trưa, tôi vẫn không gặp được Thái tử. Các quan viên cũng tản đi, ai có chức nấy. Một mình tôi đứng ở phòng khách, nhìn bọn Tằng Duyệt sửa lại công văn, nói chuyện câu được câu không, chỉ vì che giấu tâm tư muốn gặp Cảnh Thành.

Lại qua thời gian mấy nén hương, vẫn không nhìn thấy Thái tử. Tôi lại len lén quay một vòng, phát hiện chẳng biết lúc nào Mạnh Khách cũng đã không còn ở Hộ bộ.

Tôi vội đi về phía Tằng Duyệt hỏi: "Tằng đại nhân, có nhìn thấy Mạnh đại nhân không?"

Tằng Duyệt lắc đầu một cái, nói: "Sau bữa trưa đã không nhìn thấy."

Tôi nghĩ lúc ăn bữa trưa, cử chỉ của Mạnh Khách cũng không có chỗ khác thường, vẫn tiếp tục thi từ phụ xướng với đám người Tô Nhiễm, chua đến mức khiến người ê răng.

Tôi hỏi: "Hôm nay chẳng lẽ Mạnh đại nhân có công vụ bận rộn gì ở Tri thư viện?"

Tằng Duyệt tiếp tục lắc đầu nói: "Ngày hôm trước Mạnh đại nhân đã nhận ý chỉ của Thánh thượng, nói là Hộ bộ nhiều việc, muốn gần đây Mạnh đại nhân chuyên tâm giúp một tay ở Hộ bộ. Tri thư viện giao cho phó sử khác xem rồi. Chuyện ở Hộ bộ, làm cho Mạnh đại nhân loay hoay bể đầu sứt trán, này không, ngay cả ta hắn cũng tiện thể mang qua đây đấy."

Tôi cười nói: "Còn chưa chúc mừng Tằng đại nhân, mấy ngày ngắn ngủi mà đã được Mạnh đại nhân coi trọng."

Tằng Duyệt chợt nghiêm mặt nói: "Được Mạnh đại nhân coi trọng hạ quan vô cùng cảm kích."

Răng tôi đau xót, không nhịn được cười nói: "Tôi cũng không phải là Mạnh đại nhân. Lời nói này của ngài, vẫn nên là nói trước mặt Mạnh đại nhân đi."

Tằng Duyệt sửng sốt, tiểu hồ ly non nớt sợ rằng bị tôi dọa sợ hết hồn rồi.

Tôi khoát khoát tay nói: "Chỉ là nói đùa với ngài một chút, Tằng đại nhân không cần chê bai."

Sắc mặt Tằng Duyệt trở nên hồng, mím môi không nói lời nào.

Tôi thấy hắn không hỏi gì, đành trở về chỗ ngồi của mình uống trà đọc sách.

Lại một lát sau, chợt thấy Tô Nhiễm đi vào.

Đúng rồi, sao lại quên hỏi hắn chứ. Mặc dù vị Trạng nguyên này nhìn qua có vài phần vụng về không thật thoải mái, nhưng có thể hắn biết Cảnh Thành và Mạnh Khách đi đâu?

Tôi đứng lên, vừa định đi tới lại nhìn thấy Tô Nhiễm nhìn thấy tôi, khẽ mỉm cười đi tới.

Tôi đứng tại chỗ, chỉ nghe hắn cười nói: "Hạ quan đang muốn đi tìm Thái chiêu đại nhân."

Tôi sửng sốt, nói: "Chuyện gì?"

Tô Nhiễm nhìn chằm chằm tôi, trên mặt tươi cười nói: "Thái tử trở lại, Mạnh đại nhân cũng về tới, đều ở tiền sảnh, đang chờ Thái chiêu đại nhân."