Tống Thì Hành
Chương 49: Không phải ai cũng là Liễu Tam Biến (Thượng)

Lý Dật Phong thì ngồi ở bên cạnh, sau một lát do dự, đứng lên bưng một ly rượu:

- Tiểu Ất, ta là người không hiểu chuyện thì không nói. Nhưng bản lĩnh của Tiểu Ất, hôm nay ta quả thực tâm phục khâm phục.

- Ly rượu này, là ta tự đền tội.

- Hả... Sao thế này được.

Ngọc Doãn cũng vội đứng dậy khách sáo.

Trần Đông không kìm được ở bên canh nói:

- Tiểu Ất, Đại Lang, đều là bạn của ta, chớ khách sáo như vậy. Đó là bản tính của Đại Lang, nhưng thật ra cũng không phải người xấu.

- Tiểu Ất đại tài, hôm nay ta đúng là thâm phục khâm phục... Tiếng người trong phố xá tàng long ngọa hổ, hôm nay vừa thấy, mới biết là thật. Nếu Tiểu Ất không chê thì hãy uống chén rượu này để cho chuyện quá khứ tan theo mây khói.

Ngọc Doãn nghe thấy vậy cũng nở nụ cười.

- Đúng là như thế!

Hắn nâng chén, một hơi uống cạn.

Lý Dật Phong và Trần Đông cũng đồng thời cụng ly, ba người ăn rồi uống, liếc nhìn nhau, nhưng không kìm được đồng thời cất tiếng cười lớn. Tiếng cười đó khiến cho những thứ không vui trước đây ném lên chín tầng mây.

Trần Đông ngồi xuống, trêu ghẹo nói:

- Tiểu Ất, ta thấy Chân Nô rất kính nể huynh, nói không chừng sau này, huynh còn có thể trở thành một Liễu Tam Biến về viết nhạc đấy. Chuyện của Đại Lang, vẫn phải xin huynh phí lòng giúp đỡ nhiều thêm mới được.

- Tất nhiên, đó là tất nhiên.

Liễu Tam Biến trong bản nhạc sao?

Ngọc Doãn không dám nghĩ tới...

Nhưng thấy khuôn mặt của Lý Dật Phong ửng hồng, hắn không kìm được sự buồn cười, liên tục đồng ý.

- Đừng ngại, đừng ngại, lại xấu hổ mà lại nghẻo mình!

Lý Dật Phong liên tục xua tay, vẻ mặt ngượng ngùng.

Ngọc Doãn và Trần Đông lại được cười ha hả một trận...

Trương Chân Nô không hổ là hành thủ của lầu Thiên Kim Nhất Tiếu.

Tuy nói không thể so với nhân vật chủ chốt như Tiếu Chi Nhi, nhưng cũng là tay chơi đàn có tiếng ở trong Câu Lan. Sau khi có được nhạc phổ của Ngọc Doãn, các nhạc sư diễn tập mấy lần, liền bước đầu nắm vững. Nương theo tiếng nhạc, Trương Chân Nô bước chậm nhịp nhàng, bước lên vũ đài, kỹ thuật nhảy uyển chuyển xinh đẹp, thu hút cả sảnh đường.

Chỉ thấy nàng nhảy múa trên vũ đài, với những động tác khiến cho người ta mê say.

Lý Dật Phong không kìm được liên tục kêu lên, mặt mày hớn hở.

Nhưng đối với Ngọc Doãn thì Trương Chân Nô thật sự múa rất tốt, nhưng không thể so với Yến Nô. Nếu theo kỹ thuật thì có thể nói là cao hơn gấp trăm lần so với Yến Nô. Hơn nữa Trương Chân Nô càng biết làm thế nào thể hiện vẻ đẹp của cơ thể, nương theo quần váy tung bay, càng làm cho nàng thêm quyến rũ hấp dẫn. Nhưng Ngọc Doãn vẫn cảm thấy, thiếu chút gì đó.

- Thế nào, thế nào!

Lý Dật Phong khen ngợi liên tục.

Trần Đông ở bên cạnh, lại vỗ tay tán thưởng:

- Múa đẹp, múa đẹp quá...

Ngọc Doãn chỉ là mỉm cười, nhưng không nói gì.

Một lúc sau, đột nhiên hắn hiểu ra sự chênh lệch của Trương Chân Nô và Yến Nô ở chỗ nào. Hứng thú cũng theo đó mà giảm đi. Hắn chậm rãi ngồi xuống, rót cho mình ly rượu, từ từ nhấp nháp hương vị của rượu.

- Tiểu Ất, thấy Trương Chân Nô thật giỏi chứ?

Lý Dật Phong đắc ý, có chút khoe khoang quay đầu hỏi.

- Ha ha... rất tốt.

- Chỉ là rất tốt à?

Lý Dật Phong không hài lòng, nhíu mày nói:

- Chân Nô có kỹ thuật múa rất cao, cả phủ Khai Phong này, ít người có thể sánh bằng. Sao Tiểu Ất lại nói chỉ là rất tốt? Chẳng lẽ Tiểu Ất từng gặp người nào múa đẹp hơn sao?

Ngọc Doãn thật là không biết làm sao.

“Trương Chân Nô đó, không phải vợ của ngươi, ta chỉ là khen ngợi giảm xuống một chút mà sao làm như ngươi mất hết mặt mũi đến vậy?”

Tuy nhiên Ngọc Doãn cũng không có nói ra cái suy nghĩ đó. Trần Đông bên cạnh vội vàng khuyên nhủ:

- Tiểu Ất không phải nói không giỏi, chỉ là không biết khen ngợi thế nào.

- Phải vậy không?

Lý Dật Phong nghi ngờ nhìn Ngọc Doãn.

“Thằng nhãi này thật là khó chịu, ngươi cảm thấy giỏi, không nhất thiết mọi người cảm thấy giỏi. Cái gọi là trong mắt ngàn người, chỉ có một ngàn người Hamlet. Ngươi không được bắt như mọi người phải theo quan điểm thẫm mỹ của ngươi được.”

Trong nội tâm, Ngọc Doãn cũng là người ngạo mạn. Kiếp trước không chịu khom lưng vì đấu gạo, nên kiếp này hắn càng không cúi đầu theo người khác.

“Ta biết Lý Đại Lang Lý Dật Phong ngươi là Thái Học Sinh, là công tử của Lương Khê tiên sinh. Nhưng biểu hiện hôm nay của ngươi hơi quá đáng, quá đáng đến mức làm ta không thể chấp nhận, vượt qua phạm vi ta có thể nhẫn nhịn”.

Ngọc Doãn nghĩ ngợi, đột nhiên trải ra một tờ giấy, cầm bút lên. Trầm ngâm một lát, hắn đặt bút xuống viết: “thanh thủy trạc phù dung, thiên nhiên khứ điêu sức” (Nước trong lộ hoa sen. Tự nhiên chẳng trang sức ). Sau đó hắn chậm rãi gác bút, chắp tay với Lý Dật Phong:

- Hôm nay đa tạ Đại Lang khoản đãi, nếu hôm khác huynh rảnh, tất nhiên mời lại. Vợ ta vẫn ở nhà đợi ta về. Không làm phiền nữa, cáo từ!

Nói xong, hắn đứng dậy chắp tay, liền đi ra phòng.

- Đại Lang! Hôm nay huynh sao vậy? Cần gì nhắm vào Tiểu Ất như vậy?

- Nếu huynh không thích hắn, cần gì cùng ta đến tìm hắn? Nếu đến tìm hắn, lại.... có chút quá rồi.

- Ta....

Lý Dật Phong cũng không nói rõ, tại sao đối với Ngọc Doãn như vậy. Nói thật ra thì y cũng không có ác cảm với Ngọc Doãn. Tuy nói trước đây y hơi xem thường Ngọc Doãn, nhưng sau này, cũng từ từ thay đổi quan điểm. Đây là ẩn sĩ trong phố xá. Chỉ cần nhìn thư pháp đẹp như vậy, thì có thể biết tố chất của hắn không phải quá kém. Nhưng, sự nhiệt tình lúc nãy của Trương Chân Nô đối với Ngọc Doãn, lại làm Lý Dật Phong trong lòng có chút chua chát.

Nói đơn giản một chút, chính là y ghen tị!

Tuy Lý Dật Phong cũng biết, y làm như vậy hơi quá, thậm chí là có chút cố tình gây sự. Nhưng cũng không biết tại sao, y không kìm được phải nói hai câu với Ngọc Doãn, bằng không trong lòng sẽ không thoải mái.

- Thiếu Dương, ta...

- Bỏ đi bỏ đi, đang vui vẻ lại trở thành như thế này. Ta đi tìm hắn nói chuyện! Tiểu Ất cũng là người kiêu ngạo. Huynh ép hắn như vậy, dẫu sao có chút không phải.

Nói xong, Trần Đông cũng rời khỏi căn phòng. Lý Dật Phong ngây người đứng đó, một lát sau xoay người lại si ngốc nhìn Trương Chân Nô đang nhảy múa, trong lòng này có thứ cảm giác không nói ra được. Chỉ là một tên bán thịt vậy mà Thiếu Dương xem trọng hắn, cả Trương Chân Nô cũng vậy. Đơn thuần là một tay chơi Kê càm chỉ là thứ đồ chơi trong phố xá, sao tới nơi thanh nhã được chứ?

Suy nghĩ của y có chút hỗn loạn, thậm chí không để ý, trên vũ đài Trương Chân Nô nhảy múa xong.

Khúc nhạc mới, phối hợp với tài nghệ của Trương Chân Nô có thể nói là thu được thành công lớn. Hơn nữa có thế thấy được, khi Trương Chân Nô quen thuộc đối với nhạc phổ, cùng với các nhạc sư phối hợp thành thục, tất nhiên sẽ được đông đảo mọi người đón nhận.

Trương Chân Nô cởi bỏ trang diện, hưng phấn xông lên cầu các.

Nhưng khi đẩy cửa ra, nàng nhìn thấy giữa phòng chỉ có một mình Lý Dật Phong đang ngời sững sờ ở đó, còn Ngọc Doãn và Trần Đông đều không ở trong phòng.

- Đại Lang, Ngọc ca nhi và Thiếu Dương đâu?

- A...trong nhà Tiểu Ất có chuyện, đi trước rồi...

Trương Chân Nô vừa nghe thấy vậy, nét mặt lập tức hiện ra vẻ thất vọng:

- Sao Ngọc ca nhi lại đi? Chẳng lẽ Chân Nô múa không đẹp?

- A, không phải không phải!

Lý Dật Phong vội vàng khoát tay, khen ngợi:

- Thật sự Chân Nô nhảy múa rất đẹp. Quả thực trong nhà Tiểu Ất có chuyện, cho nên đi trước. À hắn còn viết một bức thư tặng Chân Nô, không phải chính là khen ngợi kỹ năng múa của nàng sao?

Nói xong, y liền chỉ bức thư trên bàn. Trương Chân Nô thu lại ánh mắt thất vọng, bước tới nhìn bức thư mà nhỏ giọng thì thầm:

- Thanh thủy trạc phù dung, thiên nhiên khứ điêu sức?

Đây vốn là bài thơ của thi nhân Lý Bạch đời Đường làm. Hai câu thơ bắt đầu là “thanh thủy xuất phù dung, thiên nhiên khứ điêu sức” nhưng lại được Ngọc Doãn đổi chữ “xuất” thành “trạc”, ý nghĩa tổng thế cũng không có thay đổi lớn lắm, nhưng lại khiến cho nó trở nên hơi khác... Xuất là một hiện tượng tự nhiên, còn trạc lại mang chút ý sau này.

Trương Chân Nô cũng là cô gái thông minh sắc sảo, rất nhanh liền hiểu được ý của Ngọc Doãn.

- Đây là Ngọc ca nhi nói Nô nhảy múa quá nặng về hình thức mà thiếu đi sự tự nhiên. Nô có kỹ nghệ là tốt, đáng tiếc lại vì quá chú trọng kỹ nghệ mà không để mắt tới khúc nhạc, cho nên phối hợp rõ ràng không được khớp.

“Phải, tất nhiên là như thế, bằng không Ngọc ca nhi sao lưu lại chữ như thế này?”

- Tiểu Ất đúng là! Rõ ràng là thanh thủy xuất phù dung, sao viết thành trạc phù dung?

Tới lúc này, Lý Dật Phong mới để ý tới, Ngọc Doãn dùng từ sai, thế là không kìm được đứng bên cạnh nói thầm.

Trương Chân Nô lại cười nói:

- Ngọc ca nhi cũng không phải là khen ngợi, mà là đang chỉ ra chỗ không đúng của Nô.

- Hả?

- Thanh thủy trạc phù dung. Ý của Ngọc ca nhi là nói Nô nhảy múa quá nặng hình thức, cho nên mất đi vẻ tự nhiên. Cậu ấy lưu lại bức chữ này, chính là nhắc nhở Nô, bỏ hết hình thức chỉ có tự nhiên mới là đẹp nhất.

- Thật không?

Lý Dật Phong liền sửng sốt! Y thật sự không có nghĩ nhiều nên không ngờ trong bức thư này, còn có ý nghĩa như vậy. Ngay lập tức khuôn mặt y lại trở nên đỏ hồng. Lần này, y thật sự xấu hổ vô cùng, chỉ lo ghen tị, lại quên hiểu rõ chân ý!

Ngọc Doãn chắc chắn không phải hạng người đầu đường xó chợ.

Trương Chân Nô lại nhìn bức thư đó, lộ ra vẻ ngơ ngẩn mê người. Thật lâu sau, cô nhẹ giọng nói:

- Nếu có thể được Ngọc ca nhi chỉ điểm, thật là một chuyện may mắn lớn!

khuôn mặt như vậy ở hậu thế chính là bộ dạng mê trai điển hình. Lý Dật Phong vốn sinh lòng áy náy nhưng khi nhìn thấy dáng vẻ như vậy của Chân Nô như vậy thì không kìm được cảm thấy chua chua. Vừa đắng, vừa khổ, nhiều cảm giác trộn lại cùng một chỗ, làm Lý Dật Phong không giữ được tự nhiên. Y cầm ly rượu, ngửa cổ, một hơi uống sạch. Đáng chết, không nên dẫn Tiểu Ất tới chỗ này mới đúng...

(*): Liễu Vĩnh (chữ Hán: 柳永, 1004-1054) [1], trước có tên là Tam Biến [2], tự: Kỳ Khanh; là quan nhà Bắc Tống, và là nhà làm từ nổi tiếng ở Trung Quốc.

Liễu Vĩnh là người Sùng An, tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc.

Ông xuất thân trong một gia đình quan lại theo Nho học mấy đời, tuổi trẻ từng sống và học tập ở kinh thành Khai Phong, từng đi thi nhiều lần nhưng đều hỏng, về già mới đỗ Tiến sĩ.

Sau đó, ông lần lượt làm mấy chức quan nhỏ: Triện quan ở Mục Châu, Diêm quan ở Định Hải, Hiểu phong; và làm Viên ngoại lang coi việc đồn điền. Trong các nhà làm từ nổi tiếng thời Bắc Tống, ông là người giữ chức quan nhỏ nhất; nhưng lại là nhà làm từ chuyên nghiệp đầu tiên, cả đời dốc sức vào việc sáng tác từ.

Năm 1054 đời Tống Nhân Tông, Liễu Vĩnh mất lúc 50 tuổi. Tương truyền, khi đó các kỹ nữ đã góp tiền để chôn cất ông, và còn làm lễ truy điệu .

Hiện còn quyển Nhạc chương tập (Tập sách ghi các chương nhạc), có gần 200 bài từ của ông.

Nội dung chủ yếu của từ Liễu Vĩnh là phản ánh tâm trạng buồn bực, bất mãn của đại bộ phận trí thức (trong đó có ông), có tài nhưng không gặp cơ hội trong xã hội phong kiến, hoạn lộ trắc trở, nên đi đến chỗ lạnh nhạt với công danh lợi lộc. Có thể thấy những điều đó trong các bài từ làm theo điệu "Phụng quy vân", "Quy triều quan", "Khán hoa", "Bát thanh Cam Châu", "Vũ lâm linh",....

Ở khía cạnh khác, mặc dù xuất thân trong một gia đình quan lại theo Nho học mấy đời, nhưng Liễu Vĩnh từng "nhiều phen du ngoạn cùng hiệp khách", "thích làm các khúc ca trong hoa dưới nguyệt" ở chốn lầu hồng, như những bài từ làm theo điệu "Hạc xung thiên", "Trường thọ lạc", "Mê tiên dẫn",.... Ở đấy, trên quan điểm của một văn nhân bất đắc chí, ông mô tả cuộc sống của các kỹ nữ, và bày tỏ sự cảm thông với họ. Thành thử, ông làm cho từ có nội dung xã hội nhiều hơn .

Đồng thời, Liễu Vĩnh còn làm khá nhiều bài tả cảnh phồn hoa của thị thành (Khai Phong, Hàng Châu, Tô Châu,...), như những bài từ làm theo điệu "Vọng hải triều".

Ngoài ra, lúc làm Diêm quan ở Định Hải, ông có làm bài thơ "Chử hải ca" (Bài ca nấu muối biển) rất đáng chú ý. Đây là một tác phẩm hiện thực ưu tú, giàu cảm xúc, tả cảnh khổ phơi lọc muối và cuộc sống nghèo cực của những người dân làm muối, đồng thời tố cáo giới quan lại địa chủ đã bốc lột họ .

Về nghệ thuật, nhờ học tập và tiếp thu kinh nghiệm sáng tác của các nhạc khúc dân gian thời đầu Tống và của một số tác giả thời Trung Đường; mà Liễu Vĩnh đã có nhiều sáng tạo: hoặc theo điệu cũ điền lời mới, hoặc tự sáng sáng tạo ra điệu mới; và làm cho ngôn ngữ từ thêm rõ ràng, bình dị vì đã được ông thông tục hóa và khẩu ngữ hóa....

Thứ nữa, ông còn là người đầu tiên làm nhiều “mạn từ” (tức bài từ dài, trong Nhạc chương tập, “mạn từ” chiếm đến bảy tám phần mười), và làm cho nó trở thành một hình thức văn học thuần thục .

Ngoài ra, ông còn là người đã đem tình và cảnh lồng vào nhau, điều mà từ khúc dân gian đời Đường chưa có. Nhờ vậy, từ dân gian có một bước đổi thay khá rõ.

Trong số các nhà làm từ thời Bắc Tống, từ của Liễu Vĩnh được truyền bá rộng rãi , và được nhiều thế hệ sau thừa kế, phát huy. Ông là một nhà văn có ảnh hưởng xã hội tương đối lớn .