Phù Thủy Học
C22: Búp Bê Vỏ Ngô

Búp bê vỏ ngô

Búp bê vỏ ngô đã được tạo ra bởi những thổ dân da đỏ vùng Đông Bắc kể từ khi nền công nghiệp trồng ngô bắt đầu xuất hiện cách đây hơn 1 ngàn năm. Chúng được tạo ra từ những lớp vỏ ngô khô ráp dễ gãy, bằng cách đem đi ngâm nước, lớp vỏ sẽ từ từ mềm ra và người ta sẽ dùng nó để tạo nên những con búp bê hoàn chỉnh đủ cứng để làm đồ chơi cho trẻ em. Kỹ thuật này đã sớm được người Châu Âu tiếp nhận. Ngày nay, việc làm búp bê vỏ ngô ở Mỹ được xem như là 1 sự liên kết đến nền văn hóa thổ dân da đỏ cũng như là 1 tác phẩm nghệ thuật và hàng hóa thủ công của những người đang định cư tại đất nước này.

Trong một số tín ngưỡng của Pagan, búp bê vỏ ngô (cụ thể là ở phương Tây) sẽ được sử dụng để trang trí trong suốt kỳ lễ thu hoạch Lammas*, đôi khi chúng đại điện cho khả năng sinh sản hoặc cũng có thể được xem như là 1 mái nhà – nơi cho những linh hồn của vụ mùa trú ngụ.


Truyền thống xa xưa cho rằng mỗi khi đến mùa vụ lúa chín, sẽ có 1 linh hồn trú ngụ trong đó mất đi ngôi nhà của mình sau kỳ thu hoạch cuối cùng. Vì lẽ đó, chúng sẽ được mời vào 1 ngôi nhà mới – chính là bên trong những con búp bê vỏ ngô. Khi mùa Đông đi qua và Xuân lại đến, chúng sẽ lại quay lại.

Búp bê vỏ ngô không có mặt, và hoàn toàn có lý do để giải thích cho điều này. Búp bê vỏ ngô là 1 trong những loại hình búp bê lâu cổ xưa và lâu đời nhất từng được biết đến ở Châu Mỹ. Người Iroquois (người Mỹ bản địa) có 1 truyền thuyết kể về “Con búp bê không mặt”. Có vẻ như con búp bê vỏ ngô đầu tiên được tạo ra với mục đích làm bạn đồng hành cùng một cô bé người Ấn Độ.

Người Iroquois có 1 câu chuyện như thế này, câu chuyện kể rằng có 3 chị em nọ, tên của họ là Đậu, Bí và Ngô. Ngô đã rất vui mừng vì cô chính là nguồn duy trì sự sống chính cho con người và cô đã hỏi Đấng Tạo Hóa rằng liệu mình còn có thể giúp ích gì thêm cho những người dân của mình hay không. Đấng Tạo Hóa đã nói rằng, một con búp bê được làm vỏ trấu sẽ rất xinh đẹp đấy. Và ngài đã bắt tay vào việc tạo ra hình dáng của nó. Sau khi hoàn tất, ngài đã ban cho con búp bê 1 gương mặt vô cùng xinh đẹp. Ngài đem con búp bê ấy và ban cho những đứa trẻ người Iroquois để chơi cùng nó, và còn để khiến lũ trẻ hạnh phúc nữa.


Con búp bê đi từ làng này qua làng nọ, chơi cùng lũ trẻ và cố gắng đem lại nhiều niềm vui và hạnh phúc cho chúng nhất có thể. Ở mọi nơi nó đi qua, những người dân đều trầm trồ khen ngợi vì gương mặt quá mức xinh đẹp của nó. Dần dần, con búp bê ngày càng trở nên kiêu ngạo vì nhan sắc của bản thân mình. Đấng Tạo Hóa đã nói với con búp bê rằng đó không phải là 1 điều đúng đắn, và con búp bê đã đồng ý rằng nó sẽ không bao giờ hành xử như thế nữa. Và nếu như nó vẫn còn lặp lại hành động đó thì ngài sẽ trừng phạt nó, nhưng ngài đã không nói rằng ngài sẽ làm thế nào. Con búp bê đồng ý rằng nó sẽ không như vậy nữa, và mọi chuyện quay trở lại như vốn có của nó.

Một buổi chiều nọ, con búp bê đi ngang qua một con lạch gần đó, nó liếc nhìn xuống mặt nước. Khi thấy mình trên mặt nước, nó không thể không nghĩ đến gương mặt quá mức xinh đẹp của mình, bởi vì sự thật chính là thế mà! Nó quá đẹp! Ngay lập tức, Đấng Tối Cao đã ra lệnh cho một chim sáo khổng lồ bay xuống và cắp lấy hình ảnh phản chiếu của con búp bê trên mặt nước. Ngay khi nhìn lại, gương mặt của nó đã không còn được phản chiếu nữa.

Và đây chính là hình phạt mà ngài đã dành cho con búp bê, một con búp bê kiêu ngạo.

Sau này, mỗi khi một người mẹ muốn làm búp bê cho con mình. Họ đều sẽ kể về truyền thuyết con búp bê không mặt cho những đứa trẻ của mình như một lời nhắc nhở rằng, thật sai lầm khi nghĩ rằng bản thân mình tốt hơn những người khác. Vì vốn Đấng Tạo Hóa đã dành cho mỗi người chúng ta một món quà rất đặc biệt rồi.