Đừng Học Tiến Sĩ Sẽ Hết Độc Thân
C4: Tình yêu là thứ ngu ngốc được trả giá bằng sự thông thái

"However, but a folly bought with wit, or else a wit by folly vanquished." - The Two Gentlemen of Verona (Act 1, Scene 1)

"Dù trong hoàn cảnh nào, tình yêu cũng chỉ là thứ ngu ngốc được trả giá bằng sự thông thái. Hay nói cách khác là trí khôn đã bị nghiền nát bởi sự ngu xuẩn."

---------

Thợ gõ: Dờ

Mang theo tâm trạng phấn khích vì sắp gặp mặt thần tượng, Văn Địch lục tung cả tủ quần áo lên. Tiếc thay, dù có phối đồ thế nào thì mấy bộ quần áo rách này cũng chẳng thể làm nên trò trống.

Cậu đứng trước gương ngắm vuốt cái sơ mi trắng và áo gió chẳng có gì đặc biệt, đánh giá chúng bằng con mắt thẩm mỹ nghệ thuật chưa được hun đúc, lắc đầu thở dài: "Đành để nhan sắc gánh thôi."

Cậu rầu rĩ rất lâu trước tủ quần áo, nghe thấy tiếng mở cửa thì đoán là Vu Tĩnh Di về rồi. Lớp học 1:1 giữa tuần thường vào buổi tối, có lần 10 giờ tối cô nàng mới về nhà.

Nghe thấy tiếng bước chân trong phòng khách, Văn Địch chạy ra, nhanh nhẹn lấy nước trái cây trong tủ lạnh ra để đưa cho bạn cùng nhà: "Vất vả rồi."

Vu Tĩnh Di vặn nắp chai nước tu ừng ực một hơi rồi thở hắt ra. Cô thấy thằng bạn tối rồi còn chải vuốt đầu tóc: "Mấy giờ rồi mà mày còn mặc áo khoác làm gì?"

Văn Địch kể lại chuyện USB, nhấn mạnh cảm giác phấn khích vì mình đã chuyển từ người xa lạ thành người qua đường số 1, sau đó kéo cái áo gió và nói: "Tư vấn cho tao đi."

Vu Tĩnh Di nghiêm túc nhìn một lúc rồi gật đầu: "Cũng được, nhìn rất thanh xuân."

"So với cái sweater màu xanh lam nhạt kia thì sao?"

Vu Tĩnh Di hoang mang: "Mày có áo màu xanh lam nhạt?"

Văn Địch thở dài: "Mày chưa bao giờ nhìn tao một cách tử tế đúng không?"

Vu Tĩnh Di rơi vào trầm tư, người bình thường đâu ai để ý cách ăn mặc của bạn cùng nhà. Cô nàng nhìn bộ quần áo thể thao đơn giản, chiếc ba lô hai vai màu đen của mình rồi nhận xét khách quan: "Tao không có thẩm mỹ, mày tìm ai uy tín mà hỏi đi." Dừng một lát, cô nàng cảm thấy mình nên khen ngợi thằng bạn lâu năm một chút, giảm bớt sự bất an cho nó, thế là nói tiếp: "Mày căng thẳng như vậy làm gì? Mày là hotboy học viện nhân văn mình mà."

Văn Địch chẳng hề cảm thấy được an ủi: "Ước tính cỡ mẫu [1] chẳng có tính thuyết phục gì cả, học viện nhân văn có tổng cộng bao nhiêu thằng con trai?" Cậu tiếp tục đưa chuyện cũ ra khơi, "Bây giờ thì mày nói thế, nhưng năm ấy lúc học viện mình cần quay phim tuyên truyền, mày có chọn tao đâu."

[1] Sample size determination: Tính toán cỡ mẫu là việc tính toán số lượng đối tượng cá thể được đưa vào mẫu nghiên cứu sao cho chúng ta có thể ngoại suy từ các đặc điểm của mẫu ra các đặc điểm tương ứng của quần thể (Statistical inference).

"Thì tại lúc ấy Vưu Quân đang hẹn hò với thằng khốn kia còn gì? Người ta yêu đương được nhà nước đài thọ, mày chen chân vào làm gì?"

Văn Địch nhớ lại đoạn video tuyên truyền đã bị đưa vào thùng rác. Vưu Quân là đạo diễn cũng là diễn viên, nam chính lại chính là bạn trai, đoạn phim ấy đúng là thời thanh xuân tươi đẹp. Sau khi cắt ghép thành phim hoàn chỉnh, phía học viện còn tải nó lên trang web trường và phát đi phát lại trước tòa nhà chính. Có lẽ bản thân Vưu Quân cũng không ngờ được, một năm sau hai người lại như nước với lửa, chỉ muốn xóa sạch mọi dấu vết chứng minh tình yêu từng tồn tại.


Tình yêu ảo tồn tại lâu hơn hiện thực rất nhiều. Năm năm sau, người mới thay người cũ, thế hệ Z trở thành quân chủ lực trong công tác tuyên truyền, lúc này Văn Địch mới thực hiện nguyện vọng giúp bạn học cũ.

Cậu vừa hồi tưởng chuyện cũ vừa ngắm vuốt bản thân, lắc đầu nói: "Không được, tao vẫn thấy bộ kia đẹp hơn."

Vu Tĩnh Di thấy Văn Địch cứ đi vào phòng rồi lại đi ra, lần nào cũng thay một bộ mới, sau đó hỏi cô "Có đẹp hơn bộ cũ không?", căn phòng khách như đã biến thành phòng thử đồ trong phim ngôn tình đời đầu.

Cô nàng nhìn Văn Địch với vẻ mặt phức tạp, cảm thấy có lẽ cậu đã bị hỏng não vì tiếng đàn của hàng xóm rồi. Sau mười lần nhắc lại câu "cũng thế, đều đẹp", cô nàng ngồi xuống sô pha rồi mở máy tính lên.

Văn Địch đang định hỏi cô thấy cái quần này có làm chân ngắn đi hay không, phát hiện ra cố vấn không còn tập trung nữa, thế là bực bội: "Mày làm gì thế?"

"Xem thử người kia là thần thánh phương nào mà khiến cho mày lo sốt vó như thế." Vu Tĩnh Di đáp, tuy Văn Địch vẫn thường lải nhải về "giáo sư khoa toán học" nhưng cô nàng vẫn luôn ăn dưa bị động, chỉ coi chuyện này là crush không có kết quả, ai ngờ hai người lại có ngày sắp gặp nhau thật.

Cô nàng thấy mình nên tìm hiểu kỹ về người đó, tránh cho thằng bạn của mình lại đâm đầu xuống hố, "Tao mở trang của khoa toán trên web trường rồi đây, đó là người nào..."

Cô nàng đang nói thì ngưng bặt, Văn Địch thấy cô hít một hơi thật sâu.

"Đây là ảnh căn cước?" Vu Tĩnh Di trợn mắt nhìn màn hình, "Anh ta trông như thế này thật á?"

"Mày có cần đến lớp hình học phức để nghe giảng cùng tao không?"

Vu Tĩnh Di không quan tâm, vẫn nhìn chằm chằm vào màn hình, cảm thấy không thể tin nổi: "Đại học T mà có trai đẹp? Bốn năm ròng tao có gặp ai đâu."

Văn Địch "Hả?" một tiếng, Vu Tĩnh Di trịnh trọng bổ sung: "Trừ mày ra."

Văn Địch nheo mắt nhìn cô nàng, cô tiếp tục lăn chuột xuống đồng thời bày tỏ cảm xúc: "Trong truyện thì mấy người học giỏi đỉnh cao đều là Tống Ngọc Phan An. Tao đến thư viện của đại học T, còn tưởng rằng sẽ có trai đẹp mặc sơ mi trắng ngồi đọc sách cạnh cửa sổ, ai ngờ ở đó toàn là người xỏ dép mặc áo ba lỗ ông già, đầu tóc ba ngày không gội. Tao chết lặng luôn, số lượng sinh viên nam nhiều như thế, sao lại chẳng có bóng dáng của một tên trai đẹp nào?" Cô lắc đầu, "Xem ra là do năm ấy tao không may mắn nên không gặp được."

Văn Địch ngồi xuống sô pha đối diện: "Anh ấy không học chính quy ở đại học T."

Vu Tĩnh Di lướt xuống, nhìn thấy lý lịch công tác: "Ồ, trường hàng xóm à. Cũng đúng, khoa toán bên hàng xóm tốt hơn trường mình nhiều." [2]

[2] Hàng xóm với trường T thì chính là trường P giấu tên.

Văn Địch định tặc lưỡi nhưng nhận ra câu nói ấy là sự thật, các ngành học cơ bản của bên kia đúng là tốt hơn bên này nhiều.

"Sợ thật đấy," Vu Tĩnh Di vừa lăn chuột vừa nói: "13 tuổi vào đại học, 20 tuổi tốt nghiệp tiến sĩ, 26 tuổi phó giáo sư, 28 tuổi hướng dẫn luận án tiến sĩ. Chỉ mười năm thôi mà sống hết một đời của người khác rồi."

"Vốn dĩ toán học rất dễ sản sinh các giáo sư trẻ tuổi mà," Văn Địch nói: "Anh ấy học tiến sĩ ở Princeton. Tao thử tra một chút, còn có người trẻ hơn cơ, Charles Fefferman, John Maclean, đều chưa tới 24 tuổi đã làm giáo sư rồi."


"Sợ thật." Vu Tĩnh Di than thở.

Xung quanh họ toàn những người đang theo học trường nổi tiếng. Giai đoạn hiện tại, rất nhiều bạn cùng trường đều đang học tiến sĩ ở Harvard, Yale, Cambridge hay Oxford, nhưng lên làm phó giáo sư thì cực kỳ hiếm.

Người học giỏi cũng chia tầng lớp: Người thông minh và thiên tài. Văn Địch cũng là một người thông minh, thế nhưng sau khi vào đại học T, từ học sinh xuất sắc của tỉnh từng hô mưa gọi gió, cậu đã biến thành một tên học ngu tự giễu bản thân "mình là rác rưởi", chỉ cần một học kỳ để cậu nhận ra điều này. Bây giờ, ngoài lời chê bai không có tài năng của giáo viên hướng dẫn, thành tích học thuật của cậu còn bị đàn em nghiền nát.

Một cuộc đời toàn đèn xanh là cảm giác như thế nào, cậu cũng rất muốn trải nghiệm.

"Đúng rồi," Vu Tĩnh Di chuyển chủ đề, "Mày gặp anh ta xong thì về đây nói chuyện với tao, tao không tin con mắt nhìn đàn ông của mày."

"Gì cơ?" Văn Địch cảm thấy thẩm mỹ của bản thân bị nghi ngờ, chỉ vào màn hình với vẻ khó tin: "Gu chọn trai của tao còn chưa đủ cao à?"

Vu Tĩnh Di tắt trang web lý lịch dọa người ấy đi, nói một cách thành khẩn: "Mày luôn thích những người hoàn hảo: ngoại hình đẹp trai, IQ cao, nhà có điều kiện, cái nào cũng đỉnh chóp. Chỉ có một điều không ổn... đó là trai tồi."

Văn Địch muốn cãi theo phản xạ nhưng nhớ lại quá khứ thê thảm đã trải qua, cảm thấy câu nói ấy của Vu Tĩnh Di không phải là không có lý.

"Lần này không như vậy đâu," Cậu muốn thuyết phục bản thân, "Tao có linh cảm lần này chắc chắn rất khác."

Ánh mắt của Vu Tĩnh Di nhìn cậu như muốn nói: "Người thông minh ai lại yêu đương", sau đó cô nâng máy tính lên đi về phòng, "Không thể tin được tao lại lãng phí thời gian ôn tập quý giá để tán dóc về đàn ông với mày."

Vu Tĩnh Di cũng như nhiều thanh niên sống trong hoàn cảnh kinh tế trì trệ, kiếm việc khó khăn khác, cô muốn có một công việc ổn định, thế nên vừa đi làm vừa chuẩn bị ôn tập để thi vào Bộ Ngoại Giao. Ban ngày không có tiết học sẽ tranh thủ luyện đề, buổi tối tan làm về nhà cũng đọc sách đến tận khuya.

Văn Địch hỏi một câu "có muốn ăn đêm không", cửa phòng ngủ không có động tĩnh gì, có lẽ cô nàng đã vào trạng thái chuẩn bị chiến đấu rồi. Cố vấn chạy mất, cậu đành phải tự giải quyết vấn đề phối đồ.

Văn Địch nhìn xung quanh, quần áo la liệt khắp sô pha, lưng ghế, tay nắm cửa. Cuối cùng cậu chọn bộ đầu tiên.

Ngày hôm sau Văn Địch dậy sớm, kiểm tra kỹ USB rồi đến tòa nhà số 3 trước giờ hẹn 15 phút.

Cậu hồi hộp đi đi lại lại trước cổng, tiếng chuông vừa cất lên, học sinh lại tràn vào như thủy triều. Cậu cố gắng kiềm chế tâm trạng căng thẳng, cố ý cúi thấp đầu xuống rồi tựa vào cổng, ra vẻ hờ hững không quan tâm.

Ngay khi học sinh dần đi vào hết, nhịp tim của cậu lên đến gần 200 thì giọng nói quen thuộc vang lên: "Chào cậu."

Văn Địch ngẩng đầu lên, người trong đầu cậu đang ở ngay trước mắt.

Khi người đó nhìn thấy cậu, anh ta rõ ràng đã ngẩn người một lát... Người trước mắt mặc một chiếc sơ mi Oxford xanh lam nhạt, quần jeans, chân đi một đôi giày thể thao màu trắng không cũ không mới. Gương mặt thanh tú, nhưng lại thanh tú một cách cực kỳ tinh tế. Dưới sự kết hợp của bộ quần áo có màu tươi sáng, gương mặt trẻ trung ấy thuần khiết như tuyết trên đỉnh núi dưới bầu trời trong xanh.


"Chào giáo sư ạ," Cậu vô thức đứng thẳng lên, "Em là Văn Địch."

Biên Thành đứng ngược sáng, cái bóng bao trùm lên người anh trong sự tĩnh lặng.

Văn Địch thầm đếm giây trong lòng, bỗng cảm thấy nghi ngờ: Chẳng lẽ do tiếng phổ thông của mình không chuẩn, giới thiệu xong mà người ta nghe không hiểu?

May thay cuối cùng Biên Thành cũng mở miệng, lặp lại tên cậu một lần: "Văn Địch."

"Địch là cây sáo trúc," Văn Địch nói: "Đúng rồi..." Cậu lục lọi trong túi rồi móc cái USB ra.

Biên Thành nhận lấy, trên mặt không có cảm xúc dư thừa, giống như trước mặt anh chỉ là một công thức toán học vậy.

"Cảm ơn." Anh nói, sau đó nắm lấy cái USB, bỏ nó vào trong túi, có vẻ như định quay người rời đi ngay.

Tim Văn Địch lập tức thắt lại. Cậu ấp ủ bao lâu mới có được một cơ hội gặp mặt, vậy mà không nói chuyện nổi ba câu?

Ai biết lần gặp mặt tiếp theo sẽ là ngày tháng năm nào?

"Đợi đã." Cậu đột nhiên lên tiếng.

Biên Thành dừng lại, ánh mắt quay lại nhìn cậu.

"Thầy bảo trong đó có nhiều tài liệu quan trọng mà? Em trả lại mà thầy không cảm ơn em ạ?"

Câu nói này có kính ngữ nhưng lại không hề kính trọng. Có lẽ là do Biên Thành còn quá trẻ, Văn Địch luôn cảm thấy như đang nói chuyện với người ngang tuổi chứ không phải là một giáo sư.

Dường như Biên Thành không hề để bụng: "Cậu có kiến nghị gì không?"

Vận hết dũng khí để nắm bắt cơ hội, Văn Địch tự nhủ trong lòng, bỏ lỡ lần này sẽ không còn lần sau nữa, "Mời em ăn cơm đi."

Biên Thành im lặng nhìn cậu đầy sâu xa.

Văn Địch vội vàng bổ sung: "Không cần ra quán, ăn ở căng tin cũng được. Tầng ba Thanh Phân Viên chỉ dành cho giảng viên đúng không ạ? Nghe nói buffet ở đó rất ngon."

Một nơi vừa rẻ vừa ngon như thế mà lão Lưu chưa từng dẫn cậu đi lần nào, Văn Địch lại thầm đá giáo viên hướng dẫn ở trong lòng.

Biên Thành không trả lời, giống như một câu lệnh AI bị nhập lỗi. Người này có IQ vượt trội mà sao nói chuyện khó khăn thế nhỉ, lúc đứng giảng thì ăn nói nhanh nhẹn lắm mà?

Văn Địch bắt đầu toát mồ hôi trán: "Nếu không tiện thì..."

"Được."


Văn Địch nhướn mày lên. Đây là đồng ý sao? Thẳng thắn vậy luôn?

"Hôm nay có hẹn rồi," Biên Thành nhìn đồng hồ, "Buổi trưa ngày kia có rảnh không?"

Văn Địch vội vàng gật đầu, "Có có có ạ."

Biên Thành gật đầu nói một câu "vậy 12 giờ ngày kia gặp lại" rồi quay người rời đi.

Đúng là lời ít ý nhiều, ngắn gọn không dài dòng.

Chuyện này đã phát triển theo chiều hướng mà Văn Địch không ngờ tới. Bóng lưng của Biên Thành đi xa, cậu vẫn còn chưa hồi thần. Cho đến khi gió thu nổi lên táp vào mặt, cậu mới sực tỉnh. Sự phấn khích tới muộn gào thét trong lòng như một con sóng lớn, máu toàn thân đều trở nên sôi sục. Cậu ngâm nga nhẩm hát, nhảy nhót xuống bậc thang để đến thư viện.

Cuộc hẹn ngày kia - tuy là do cậu tự giành lấy được, giống như một củ cà rốt treo trên đầu con lừa. Có chờ mong trong lòng, cuộc sống đau khổ của người làm học thuật cũng coi như có tia hy vọng.

Lúc Biên Thành đi vào tòa nhà của khoa toán, bạn tốt gọi điện thoại tới. Biên Thành lắc đầu, tên kia sắp 30 tuổi đầu rồi mà vẫn còn không bớt cái tật hóng hớt, đúng là phiền phức.

Vừa bấm nghe máy, bên kia đã nã pháo liên tục: "Gặp nhau rồi? Sao? Có phải là người đó không?"

Biên Thành vừa mở cửa văn phòng vừa đáp: "Có."

"Trời ơi," Bên kia than thở, "Duyên phận gì thế này."

Biên Thành đóng cửa lại, "Nhưng mà hình như em ấy không nhớ tôi nữa."

"Cái gì?" Bên kia kinh ngạc, "Sao lại như vậy? Chuyện như thế mà có thể quên được à?"

Biên Thành đến bên cửa sổ cạnh bàn trong văn phòng rồi nhìn thư viện ở đằng xa, Văn Địch đang cưỡi xe đạp dừng trước cổng, đeo ba lô phi như bay vào trong.

"Không biết nữa," Biên Thành nói, "Nhưng nếu là giả vờ thì diễn xuất quá tốt rồi."

- --------

Tác giả có lời muốn nói:

Tiến sĩ Văn luôn bị tôi hành hạ:

1. Không bị tai nạn giao thông.

2. Không bị ngã cầu thang (hoặc là ngã ở bất kỳ nơi nào khác)

3. Không phải reset thời gian. (đùa đấy)

"Ý tôi là tình yêu ấy mà, tiếng rên rỉ sầu não chỉ nhận lại sự khinh thường; bao lần than thở đớn đau mới đổi lại được một ánh nhìn e thẹn luyến lưu; một khoảnh khắc hạnh phúc thoáng qua là cái giá của hai mươi đêm trằn trọc mất ngủ. Nếu thành công thì mất nhiều hơn được; còn nếu thất bại, vậy thì khác nào lãng phí tất thảy những đau khổ đã qua. Dù trong hoàn cảnh nào, tình yêu cũng chỉ là thứ ngu ngốc được trả giá bằng sự thông thái. Hay nói cách khác là trí khôn đã bị nghiền nát bởi sự ngu xuẩn." - Two Gentlemen of Verona.