Công Chúa Nhỏ (A Little Princess)
Chương 11: Ram das

Thỉnh thoảng tại quảng trường cảnh mặt trời lặn rất đẹp nhưng người ta cũng chỉ có thể nhìn thấy được một phần vì tầm nhìn bị vướng những ống khói và mái nhà, còn ở cửa sổ nhà bếp thì chẳng nhìn thấy gì cả mà chỉ có thể tưởng tượng ra cảnh đó qua màu của những bức tường gạch hoặc màu hường vàng vàng của không gian, hay qua ánh sáng rực rỡ phản chiếu qua các tấm kính. Chỉ có một nơi mà ở đó với những cụm mây đỏ, mây vàng ở phía tây, hoặc những đám mây tím hồng được viền xung quanh bằng một vệt sáng rực rỡ, hay những cụm mây xốp trôi bồng bềnh. Chúng cũng được viền bằng một vành đai hồng trông như những chú chim câu màu hồng bay lượn trên bầu trời xanh ngắt và nếu như có gió to, chúng lại vội vã bay đi thật nhanh như đàn chim đi tìm nơi ẩn náu. Cái nơi mà có thể nhìn được toàn cảnh thơ mộng đó chẳng phải đâu xa mà chính là ô cửa trên mái nhà. Mỗi khi ô cửa đó lóe sáng rực rỡ mặc dù bị che bởi những cành cây khẳng khiu, Sara vẫn đoán ra ngay những gì đang xảy ra trên bầu trời và tìm mọi cơ hội để rời khỏi căn phòng áp mái của mình, trèo ngay lên chiếc bàn ọp ẹp luồn đầu ra khỏi ô cửa sổ, vươn mình thật xa để có thể nhìn được bao quát hơn. Hít một hơi thật sâu mãn nguyện và có cảm giác như bầu trời lúc bấy giờ là của riêng mịn, không có một ai ngoài em đang tận hưởng khung cảnh tuyệt vời đó từ các cửa sổ trên mái của các tòa nhà khác vì chúng thường được đóng và nếu như có mở thì cũng chẳng có ai lên đến đó làm gì. Một mình Sara đứng đó ngửa mặt lên ngắm nhìn bầu trời xanh ngắt và cảm thấy nó rất hiền hòa và gần gũi như là một cái trần nhà hình vòng cung. Tất cả những điều kỳ diệu đều xuất hiện ở phía tây. Những đám mây lững lờ trôi dập dềnh chờ đợi đến lượt mình tan ra hay đổi từ màu hồng sang đỏ gấc hay từ trắng như tuyết chuyển sang tím đỏ hay xám nhạt như màu lông chim bồ câu. Có những khi những đám mây đó hội tụ lại thành những quần đảo hay những dãy núi sừng sững bao quanh hồ nước xanh biếc trong vắt như pha lê hay màu hổ phách. Cũng có khi cũng chính những đám mây đó lại tạo thành những mỏm đất nhô ra mặt biển hay cùng liên kết lại thành những vùng đất thần tiên, nơi mà người ta có thể chạy nhảy, leo lên đứng đợi những diễn biến tiếp theo hay chứng kiến sự tan ra của những đám mây với cảm giác như mình cũng đang bơi cùng những đám mây đó. Ít nhất là đối với Sara chẳng có nơi nào đẹp hơn những gì em nhìn thấy khi đứng trên chiếc bàn xiêu vẹo, thò hẳn nửa người ra khỏi ô cửa trên mái nhà nhìn cảnh mặt trời lặn với những tia nắng mềm mại trải trên mái ngói cùng những chú chim sẻ kêu líu ríu như nói chuyện và chia vui cùng em trong không gian huyền diệu như vậy.

Thật may mắn Sara được chứng kiến cảnh tượng thần tiên đó vào một buổi chiều sau khi người hàng xóm Ấn Độ dọn đến được mấy ngày. Chiều hôm đó sau khi làm hết công việc trong nhà bếp, không bị ai sai bảo thêm việc gì nữa thế là Sara lên ngay phòng, trèo lên bàn đứng nhìn ra ngoài đúng vào lúc bầu trời phía tây được bao phủ bởi một biển mây vàng óng lan tỏa như một đợt thủy triều huy hoàng rực rỡ tràn khắp thế giới. Từng đàn chim bay qua bay lại trên các nóc nhà tạo nên một bức tranh tuyệt tác trong không gian tràn ngập ánh sáng vàng đậm, óng ả.

"Thật tuyệt vời." Sara nói một mình. "Mình có cảm giác sờ sợ thế nào ấy cứ như là một sự kiện lạ sắp xảy ra.

Mình thường hay nghĩ như vậy mỗi khi chứng kiến những điều kỳ diệu."

Bỗng nhiên Sara quay đầu lại khi nghe thấy một âm thanh rất lạ như tiếng chuột kêu phát ra từ cửa nhà bên cạnh. Chắc ai đó cũng lên xem cảnh mặt trời lặn như mình, cái đầu và một phần cơ thể nhô ra khỏi cửa sổ trên mái nhà nhưng lại không phải là của một cô gái hay của người hầu kẻ hạ trong nhà mà là một mái tóc trắng với khuôn mặt đen sạm, đầu quấn khăn trắng của người Ấn Độ. "Một thủy thủ người Ấn" Sara nói với chính mình và em cũng phát hiện ra cái âm thanh lạ đó là từ con khỉ nhỏ ông đang ôm trên tay. Con khỉ cứ dũi dũi vào ngực ông, chắc ông ấy phải yêu quý nó lắm.

Khi Sara ngước mắt nhìn ông cũng là lúc ông đưa mắt nhìn em. Cảm giác đầu tiên là em thấy trên khuôn mặt đen sạm của ông có vẻ buồn rầu, nhớ nhà. Em đoán chắc là ông cũng lên để xem mặt trời lặn bởi vì khó lòng ông có thể thấy được cảnh đó ở nước Anh và chắc ông rất mong mỏi có được cơ hội này. Em nhìn ông giây lát và mỉm cười vì em cũng đã thấm thía được giá trị của một nụ cười an ủi mặc dù là của những người xa lạ.

Nụ cười của em quả là rất hiệu nghiệm đối với ông. Gương mặt u ám của ông khác hẳn, rạng rỡ hẳn lên, ông cũng nở nụ cười đáp lại để lộ hàm răng trắng muốt. Cái nhìn thân thiện của Sara luôn có tác dụng đối với bất kỳ ai dù là đang mệt mỏi hay đang buồn chán.

Để chào em ông đã để tuột con khỉ khỏi tay. Nó bị hấp dẫn ngay khi nhìn thấy Sara. Con khỉ tinh quái nhảy bổ xuống chắn song rồi chạy về phía Sara và leo ngay lên vai em và từ đó chui tọt vào phòng của Sara. Sự có mặt của con khỉ làm Sara rất vui nhưng em nghĩ thế nào cũng phải trả lại con khỉ cho chủ của nó nhưng làm thế nào để bắt nó được đây. Liệu nó có để cho mình bắt nó không, hay nó sẽ kháng cự rồi bỏ chạy mất. Không thể để nó lạc được vì nó thuộc về người thủy thủ Ấn Độ, mà ông ấy có vẻ yêu quý nó lắm. Sara quay sang phía ông, rất vui vì vẫn còn nhớ được vài từ Ấn mà em đã học khi còn ở với bố để có thể nói chuyện được với ông.

"Liệu nó có để cho cháu bắt nó không ạ?" Sara hỏi.

Có lẽ trong đời Sara chưa bao giờ nhìn thấy khuôn mặt sững sờ và vui sướng đến như vậy khi viên thủy thủ người Ấn Độ nghe thấy em hỏi ông bằng chính thứ tiếng mẹ đẻ của mình. Sự thật người đàn ông tội nghiệp đó tin rằng chính các vị thần linh đã can thiệp vào và cái giọng nói trong trẻo đó vọng xuống từ trên thiên đường chứ không phải từ miệng một đứa trẻ châu Âu. Ông vội vã cám ơn rối rít và Sara cảm thấy ông có vẻ rất quen thuộc với trẻ con người Ấn. Ông là Ram Das, người phục vụ của ngài Sahib. Con khỉ này ngoan lắm, nó không cắn đâu nhưng cũng không phải là dễ bắt nó vì nó có thể truyền từ nơi này sang nơi khác nhanh như chớp. Nó ương bướng nhưng cũng không đến nỗi quá tệ. Ram Das hiểu nó như hiểu con mình vậy và nó chỉ nghe lời Ram Das, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Nếu ngài Rahib cho phép thì Ram Das sẽ trèo qua mái nhà và vào phòng của Sara để bắt nó về. Khi ông đang e ngại sở Sara không cho vào thì Sara hỏi trước: "Ông có trèo qua được không?"

"Được chứ" Người Ấn Độ trả lời.

"Thế thì ông qua đi, nó đang bay từ bên này phòng qua bên kia như nó đang sợ thì phải." Sara nói.

Ram Das từ chỗ cửa sổ trên mái nhà ông sang bên nhà Sara nhẹ nhàng và nhanh chóng như thể ông đã đi trên mái nhà suốt cả đời. Ông tụt từ trên cửa sổ xuống nhà mà không gây tiếng động nào, sau đó ông quay về phía Sara cúi chào kính cẩn. Con khỉ nhìn thấy Ram Das, rít lên khe khẽ, ông nhanh chóng đậy nắp cửa sổ lại và bắt đầu rượt bắt. Cũng chẳng mất nhiều công sức và thời gian lắm để bắt được con vật tinh quái đó. Thực ra con khỉ cũng chạy nhảy một hồi cho vui thôi và chính nó cuối cùng đã nhảy lên vai Ram Das và ngồi đó hóng chuyện và quàng cổ ông bằng đôi cánh tay khẳng khiu trông thật ngộ ngĩnh. Ram Das cám ơn Sara thật nồng nhiệt. Trong thời gian ngắn ngủi ông đã kịp đưa mắt rất nhanh quanh căn phòng trần trụi và thấy được cảnh khốn khổ của Sara nhưng ông vẫn cám ơn và chào em một cách trân trọng như là đối với một đứa con gái nhỏ thuộc đẳng cấp cao quý và làm bộ như chẳng nhìn thấy gì. Ông cũng không nán lại lâu sau khi đã bắt được chú khỉ mà chỉ đủ để bày tỏ lòng biết ơn Sara vì tất cả những gì em đã làm. Ông vuốt ve con khỉ nói: "Trông nó hung hãn vậy nhưng thực ra nó cũng không đến nỗi nào đâu. Ông chủ của nó không được khỏe và nó chính là niềm vui của ông ấy đấy. Ông ấy sẽ rất buồn nếu như nó biến mất." Nói rồi ông lại chắp tay, cúi chào Sara rất lễ phép và leo qua cửa sổ về nhà mình một cách khéo léo chẳng kém gì chú khỉ.

Ông đi rồi Sara đứng ngây ra giữa nhà suy nghĩ miên man về những gì mà cách xử sự cũng như khuôn mặt của người thủy thủ Ấn Độ đã gợi lại cho em. Bộ quần áo dân tộc và thái độ tôn trọng của ông đối với Sara đã đưa em trở lại với những hồi ức của quá khứ. Nó hoàn toàn đối lập với thực trạng của Sara. Thật lạ khi nhớ lại chỉ một giờ trước đây thôi Sara chỉ là kẻ tôi tớ bị người nấu bếp luôn xúc phạm, chửi mắng không tiếc lời và cũng chỉ vài năm trước thôi em luôn được mọi người xung quanh đối xử như Ram Das đã đối xử với em. Ai nấy đều cúi chào mỗi khi em đi ngang và mỗi khi em nói với họ thì họ đều cúi đầu sát đất lắng nghe. Họ đều là những người hầu và nô lệ của em. Tất cả đều chỉ là một giấc mơ đã qua đi và chẳng bao giờ quay trở lại và dường như chẳng có cơ hội nào để có thể thay đổi được tình thế hiện tại cả. Em biết chắc cô Minchin đã sắp xếp tương lai của mình ra sao rồi. Vì em còn quá trẻ nên em chỉ là đứa chạy việc vặt hay người hầu. Người ta hy vọng em sẽ còn học được nhiều hơn nữa ngoài những gì em đã được học trước đó qua những buổi tối tự học trên phòng. Em biết chắc sẽ bị quở mắng nếu như không đáp ứng được những gì mà người ta mong đợi ở mình và cô Minchin cũng biết chắc rằng nếu đưa sách vở cho em, Sara sẽ đọc nghiến ngấu và sẽ nhớ như học thuộc lòng vậy bởi em rất mong muốn được học và chỉ vài năm nữa thôi em sẽ được sử dụng như một giáo viên thực thụ và cũng lại làm như nô lệ, dạy hết lớp này đến lớp khác như em vẫn đang phải làm quần quật hết việc này đến việc khác trong nhà bếp bây giờ vậy. Tất nhiên người ta sẽ cho em quần áo lành lặn hơn nhưng chắc sẽ là loại tồi, rẻ tiền để dù sao trông vẫn thuộc loại thấp hèn chứ không cùng đẳng cấp với họ. Đó là tất cả những gì người ta mong đợi ở tương lai của Sara và em đã nghĩ rất nhiều về điều này. Nhưng rồi một ý nghĩ thầm kín lóe lên làm khuôn mặt em rạng rỡ. Em rướn người thẳng ra và ngẩng cao đầu nói một mình "Dù bất kỳ điều gì xảy ra cũng không thay đổi được một sự thật là, bên trong tâm khảm, mình vẫn là công chúa dù mình có ăn mặc rách rưới thế nào đi nữa. Thật dễ dàng để làm một công chúa xúng xính trong nhung lụa nhưng còn khó hơn và ý nghĩa hơn gấp bội khi trong thâm tâm lúc nào mình cũng là công chúa mà chẳng ai biết cả. Ví dụ như bà Marie Antoinette chẳng hạn, khi bà ở trong tù, vương miệng của bà cũng đã bị tước đoạt mất, bà chỉ còn lại duy nhất có chiếc áo màu đen trên người và mọi người thi nhau sỉ nhục bà và gọi bà là "mụ góa Capet" thì hơn bao giờ hết bà lại càng lạc quan và cao quý. Mình yêu bà nhất là lúc bà ở trong tù. Cả đám người hung tợn chẳng làm bà hoảng sợ kể cả khi chúng chặt đầu bà."

Đây chẳng phải cách suy nghĩ mới của Sara mà em luôn như vậy bởi cách suy nghĩ này đã an ủi em trong những ngày cay đắng vừa qua và đã để lại một niềm kiêu hãnh trên khuôn mặt em làm cho cô Minchin không sao hiểu nổi và cũng là nguyên cớ để cô tức giận. Cô có cảm giác như đứa trẻ đang sống một cuộc sống tinh thần cao hơn mọi thứ trên thế gian này. Cứ như là em chẳng bao giờ nghe thấy những lời chửi mắng thô tục hay những lời xỉ vả cay độc chĩa vào mình, mà nếu như có nghe thấy nó cũng phớt lờ đi thì phải. Cũng có khi cô đang mắng nhiếc em bằng những lời thô bỉ nhất, cô vẫn nhìn thấy trong ánh mắt bình thản và không còn thơ dại của Sara một cái gì đó giống như một nụ cười kiêu hãnh. Những lúc đó làm sao cô có thể hiểu nổi Sara đang nói với chính mình: "Cô không biết là cô đang nói những điều thô bỉ đó với một công chúa sao, nếu như tôi muốn thì chỉ cần vẫy tay một cái là cô có thể bị đem đi hành quyết rồi. Tôi tha cho cô chỉ vì tôi là một công chúa còn cô chỉ là một mụ già thấp hèn, ngu xuẩn độc ác không biết làm gì hơn ngoài những hành động ghê tởm đó cả." Ý nghĩ đó đã động viên, an ủi em hơn bất cứ điều gì và cũng chính ý nghĩ đó đã giúp em trấn tĩnh được để không tỏ ra thô lỗ mỗi khi bị người ta xúc phạm một cách đê tiện. Em thường nói "Công chúa phải lịch thiệp và mỗi khi bọn người hầu ỷ thế của bà chủ xấc xược và ra lệnh cho em hết việc này đến việc khác, Sara vẫn ngẩng cao đầu và trả lời họ một cách nhã nhặn làm chính bọn họ cũng phải nhìn em kinh ngạc.

"Nó còn kiêu ngạo, yêu kiều hơn cả là công nương trong cung điện Buckingham ấy chứ" Thỉnh thoảng người đầu bếp lại cười khoái trá ra mặt nói. "Tôi luôn quát nạt con bé mà dường như nó không bao giờ phản ứng thì phải. Lúc nào nó cũng nhẹ nhàng lễ phép với những câu "xin phép bà; bà làm ơn; xin lỗi bà;" cứ như là chẳng có chuyện gì cả trong khi tôi cứ tức điên lên mới lạ chứ."

Sau buổi gặp gỡ với Ram Das, sáng hôm sau Sara lên lớp học tiếng Pháp với lũ học sinh nhỏ của mình. Ra bài tập cho chúng xong, Sara gấp sách lại và các ý nghĩ về những nhân vật hoàng gia quyền quý giả làm thường dân liên tục hiện ra trong đầu. Em nghĩ đến vua Alfred đại đế chẳng hạn vì giả làm thường dân nên đã bị mụ vợ của người chăn bò véo tai thật đau khi làm cháy chiếc bánh và mụ ta đã hoảng sợ đến thế nào khi biết được sự thật. Điều gì sẽ xảy ra nếu cô Minchin phát hiện ra Sara, con bé luôn đi đôi giày rách, các ngón chân luôn lòi ra ngoài, lại chính là một công chúa! Một công chúa thực sự! Cái nhìn trong mắt em chính là cái mà cô Minchin không thể chịu đựng được. "Mình không nên như vây. Cô Minchin đang ở rất gần và sẵn sàng nhảy bổ đến và véo tai mình bất kỳ lúc nào trong cơn thịnh nộ của cô ấy giống như mụ vợ người chăn bò đã véo tai Alfred đại đế vậy." Ý nghĩ đó làm Sara giật mình, thoát ra khỏi giấc mơ ngày, đứng lặng hồi lâu thở gấp, rồi bật lên tiếng cười khe khẽ mặc dù không ý thức được điều đó.

"Mày cười cái gì hả con ranh trơ tráo vô liêm sỉ kia?" Cô Minchin liền thét lên. Phải một lúc Sara mới trấn tĩnh được để nhớ ra mình là một công chúa. Hai má đỏ bừng, đau đớn vì những lời sỉ nhục vừa rồi.

"Tôi đang nghĩ" Sara nói

"Mày còn không biết lỗi à" Cô Minchin tiếp tục quát.

Sara lưỡng lự giây lát rồi miễn cưỡng nói "Xin lỗi cô vì tôi đã cười và nếu cô cho điều đó là vô lễ, chứ tôi không xin lỗi vì tôi đã nghĩ gì đâu".

"Mày đang nghĩ gì hả con ranh? Làm sao mày dám nghĩ cơ chứ, mày đã nghĩ gì? Nói mau!" Cô Minchin ra lệnh.

Jessie cười rúc rích rồi cả nó và Lavinia đều huých tay nhau. Thế rồi tất cả lũ con gái đều bỏ hết sách vở ngẩng đầu lên lắng nghe. Thực sự chúng có vẻ rất thích thú khi thấy cô Minchin tấn công Sara vì chẳng bao giờ Sara tỏ ra sợ hãi cả mà chỉ đối đáp bằng một giọng lạnh lùng. Bây giờ cũng vậy em chẳng tỏ ra sợ chút nào cả mặc dù đôi tai bị véo đỏ dừ nhưng cặp mắt thì lại sáng như sao.

"Tôi nghĩ rằng cô đã không biết mình đang làm gì" Sara khẳng định một cách chắc chắn và lịch sự.

"Tao không biết tao đang làm gì ư?" Cô Minchin vặn lại đầy tức giận.

"Vâng, thưa cô" Sara trả lời "Tôi đang nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu như tôi là một công chúa mà cô lại véo tai tôi liệu tôi sẽ phải đối xử với cô thế nào đây?"

"Tôi cũng nghĩ rằng nếu như tôi là công chúa thật thì cô đã chẳng dám đối xử với tôi như vậy dù tôi có nói gì hay làm gì đi nữa. Tôi cũng nghĩ là không biết cô sẽ hoảng sợ và ngạc nhiên đến chừng nào nếu cô bỗng nhiên phát hiện ra..."

Sara có thể nhìn thấy hay nói cho đúng là tưởng tượng ra một tương lai sán lạn của mình, nên giọng chắc chắn tự tin đến mức cô Minchin cũng hoảng hốt nghi hoặc, chắc phải có một sức mạnh thực sự nào đó đang ẩn náu trong cái đầu nhỏ bé táo bạo đó.

"Cái gì?" Cô gào lên "Mày bảo tao phát hiện ra cái gì chứ?"

"Phát hiện ra tôi chính là công chúa và tôi có thể làm bất cứ cái gì tôi muốn" Sara đáp lại với giọng tự tin.

Tất cả học sinh trong lớp đều trố mắt nhìn. Lavinia thậm chí còn rướn người ra để nhìn rõ hơn.

"Cút về phòng mày ngay!" Cô Minchin thét lên, tức đến nỗi thở không ra hơi nữa "Cút ngay lập tức, cút ngay khỏi phòng học này, còn các em khác tập trung vào bài vở ngay!"

Sara hơi cuối đầu nói "Hãy tha thứ cho tôi vì tôi đã cười nếu như vậy là mất lịch sự." Nói rồi Sara bước ra khỏi phòng để mặc cô Minchin với cơn thịnh nộ của mình, còn đám học trò thì thầm to nhỏ, chẳng đứa nào để tâm vào sách vở cả.

"Bạn có nhìn thấy cô ấy không?" "Bạn có thấy cô ấy trông thật kỳ cục không?" Jessie lên tiếng "Tôi chẳng ngạc nhiên tý nào cả nếu như cô ấy trở thành cái gì đó. Cứ cho là vậy!"